Περί ανεμογεννητριών στα Κύθηρα | Εισήγηση του δημάρχου για το Δ.Σ. της Τρίτης 25/02/2020
- Το 2007 εταιρείες παραγωγής εναλλακτικών μορφών ενέργειας ζήτησαν τη χορήγηση από τη ΡΑΕ αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικούς σταθμούς στο νησί των Κυθήρων.
- Η αρχική αποδοχή εγκατάστασης αιολικών πάρκων στα Κύθηρα έγινε με την 3/2008 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κυθήρων που ελήφθη κατά πλειοψηφία επί Δημαρχίας Θ. Κουκούλη, με βάση την οποία οι αιτούσες εταιρείες δηλώνουν ότι «πληρούν» το κριτήριο περί «δυνατότητας απόκτησης του χώρου» που ζητείται από τη Νομοθεσία, χωρίς όμως περαιτέρω τεκμηρίωση επί αυτού και κυρίως χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους το ιδιαίτερο καθεστώς της Εγχωρίου Περιουσίας (κάτι που αποσιωπά και η 3/2008 απόφαση του Δήμου Κυθήρων αναφερόμενη γενικά και αόριστα σε ‘αξιόλογο εισόδημα’ και ‘όφελος των δημοτών’). Σημειώνεται ότι το 2007 υπήρχε επίσημη αλληλογραφία του τότε Δημάρχου με τις εταιρείες α) «ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΠΕ & ΣΙΑ ΚΟΝΔΟΡ 2 ΕΕ» και β) «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ» (τα σχετικά έγγραφα υπάρχουν στο αρχείο του Δήμου).
- Στις 29/01/2020 η ΡΑΕ ανάρτησε στη Διαύγεια με ΑΔΑ: 6ΟΒΛΙΔΞ-7ΥΚ την υπ΄ αριθμόν 130/2020 απόφασή της περί χορήγησης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικό πάρκο ισχύος 34,5 MW στη θέση «Φοινικίες» Λογοθετιανίκων, στην εταιρεία «PIRITIUM Α.Ε.». Με βάση μάλιστα σχετικές με τα ενεργειακά ενημερωτικές ιστοσελίδες, ανάλογη άδεια παραγωγής έχει εκδοθεί και για τη θέση «Μερμηγκάρης». Οι αιτήσεις της εταιρείας υποβλήθηκαν το 2007 και η έκδοση των αδειών παραγωγής με 13 χρόνια καθυστέρηση φέρεται να οφείλεται σε πάγωμα των νέων αδειών παραγωγής από τη ΡΑΕ λόγω υπερκάλυψης του αιολικού δυναμικού της Πελοποννήσου στο δίκτυο της οποίας ανήκουν τα Κύθηρα.
- Η ανωτέρω απόφαση έγινε άμεσα αντιληπτή άμα τη αναρτήσει της από τον Δήμαρχο, ο οποίος άνευ ουδεμίας χρονοτριβής την απέστειλε στον Επιστημονικό του Σύμβουλο, Νομικό κ. Αντώνιο Σεμιτέκολο και έστειλε στις 03-02-2020 κατεπείγουσα επιστολή στη ΡΑΕ ζητώντας αναλυτική ενημέρωση. Επί της επιστολής αυτής δεν έχει υπάρξει ακόμα απάντηση από τη ΡΑΕ. Επιπλέον ο Δήμαρχος παρέτεινε την παραμονή του στην Αθήνα προκειμένου να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για το ζήτημα. Προς τούτο πραγματοποίησε συναντήσεις με νομικούς, εκπροσώπους των αρμοδίων υπηρεσιών αλλά και αιτουσών εταιρειών προκειμένου να σχηματιστεί πλήρης εικόνα επί του θέματος.
- Με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν στην ιστοσελίδα της ΡΑΕ, για το νησί των Κυθήρων έχουν υποβληθεί (ήδη από την περίοδο 2007-8) συνολικά 10 αιτήσεις για την χορήγηση αδειών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από ανεμογεννήτριες, ορισμένες από τις οποίες είναι σε αλληλοεπικαλυπτόμενες θέσεις. Θεωρητικά θα αδειοδοτηθούν από τη ΡΑΕ όλες οι αιτήσεις παραγωγής (πλην περιπτώσεων αλληλοεπικάλυψης) που έχουν υποβληθεί. Ήδη, στη Διαύγεια αναρτήθηκαν την Παρασκευή 21/02/2020 επιπλέον 2 άδειες παραγωγής (αποφάσεις 249/2020 και 250/2020) για τις οποίες επίσης θα ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή από το Δήμο και την Εγχώριο Περιουσία.
- Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η άδεια παραγωγής είναι κατ΄ ουσίαν η «δέσμευση αιολικού ενεργειακού δυναμικού» μιας περιοχής επ΄ ονόματι μιας συγκεκριμένης εταιρείας, δηλαδή η επίσημη βεβαίωση της ΡΑΕ ότι μια συγκεκριμένη περιοχή δεν έχει εξαντλήσει το αιολικό ενεργειακό της δυναμικό. Κατά των αδειών παραγωγής χωρεί ενδικοφανής προσφυγή εντός 30 ημερών από την δημοσιοποίηση από οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον.
- Πέραν της άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής, στην παρούσα φάση ουδεμία άλλη νομική ενέργεια ή μείζων ενέργεια αντίδρασης κρίνεται ως απαραίτητη, γεγονός που μας επιβεβαίωσε και η νομική σύμβουλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας που έχει τεράστια εμπειρία στο συγκεκριμένο ζήτημα. Και τούτο διότι η άδεια παραγωγής δεν συνεπάγεται αυτόματα και την τοποθέτηση των ανεμογεννητριών, δηλαδή την άδεια εγκατάστασης και λειτουργίας ενός αιολικού πάρκου, για τους εξής λόγους:
- Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των αιτηθέντων χώρων θα εξεταστεί στην επόμενη φάση και σε κάθε περίπτωση όχι νωρίτερα πριν την παρέλευση διετίας από σήμερα. Ακόμα όμως και εάν ο νομοθέτης ορίσει ταχύτερο χρονικά πλαίσιο αδειοδότησης, η μίσθωση των αιτούμενων χώρων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα και προνόμιο της τοπικής κοινωνίας και όχι κάποιου εξωγενούς φορέα ή παράγοντα. Κάθε ενδιαφερόμενη εταιρεία θα υποβάλει αίτημα ενοικίασης χώρου προς την Εγχώριο Περιουσία. Συνεπώς η καθοριστικής σημασίας απόφαση για μίσθωση των εκτάσεων των κορυφογραμμών δεν ανήκει στο Δημόσιο ή κάποιον εξωγενή και άνωθεν παράγοντα αλλά αποκλειστικά στην τοπική αυτοδιοίκηση των Κυθήρων (Δήμος/Εγχώριος).
- Ο ρόλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας είναι κομβικός αφού από το σύνολο των φορέων που θα κληθούν να γνωματεύσουν (δασαρχείο, διεύθυνση δασών, φορέας διαχείρισης, ΥΔΟΜ κ.λπ.), η Αρχαιολογική Υπηρεσία αποφασίζει καθοριστικά και δεν γνωματεύει. Εάν η Αρχαιολογική Υπηρεσία αποφασίσει αρνητικά, η αδειοδότηση δεν χορηγείται και η διαδικασία σταματά οριστικά. Σημειώνεται ότι για τη θέση «Ξηβούνι – Μερμηγκάρης» υπάρχει ήδη η με αρ. πρωτ. 1731/25-05-2011 (ΑΔΑ: 4ΑΘ2Γ-ΤΠ) απόφαση της τότε 1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η 41/2011 ομόφωνη γνωμοδότηση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Αττικής (συνεδρία με αρ. 2/08-02-2011) που απορρίπτουν την από 22-06-2007 αίτηση της εταιρείας «Αιολικό Πάρκο Άγ. Νικόλαος Ε.Π.Ε. & ΣΙΑ ΚΟΝΔΟΡ 2 Ε.Ε.» για την εγκατάσταση τριών ανεμογεννητριών στην εν λόγω θέση. Η απόρριψη από την Αρχαιολογία της αίτησης για τη συγκεκριμένη περιοχή θεωρείται οριστική και συνεπώς η σχετική διαδικασία τότε διεκόπη. Ωσαύτως, η Αρχαιολογία θα απορρίψει οποιαδήποτε νέα αίτηση στην ίδια περιοχή (προφανώς και σε αρκετές ακόμα που γειτνιάζουν ή έχουν θέαση με σημαίνοντα αρχαιολογικά μνημεία και προστατευόμενους χώρους όπως είναι οι περισσότερες – αν όχι όλες – από τις περιοχές για τις οποίες έχουν υποβληθεί αιτήσεις).
- Με βάση τις πληροφορίες που αντλήθηκαν, για μια εταιρεία που θέλει να εγκαταστήσει αιολικό πάρκο στα Κύθηρα, ‘συμφέρουσα’ οικονομικά επένδυση είναι περίπου τα 60 ΜW που με βάση τα σημερινά δεδομένα μεταφράζεται σε περίπου 22-24 ανεμογεννήτριες με ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση τα 300μ. (προϊόντος του χρόνου ο αριθμός αυτός μειώνεται καθώς προοδευτικά κάθε ανεμογεννήτρια αυξάνει τις δυνατότητες παραγωγής ρεύματος λόγω βελτίωσης της τεχνολογίας). Το κόστος κατασκευής ενός τέτοιου έργου υπερβαίνει τα 90 εκατομμύρια Ευρώ με σημερινές τιμές και σε αυτό συμπεριλαμβάνεται η συνολική αναβάθμιση της διασύνδεσης του νησιού με το δίκτυο της Πελοποννήσου (δηλαδή η πόντιση νέων υποθαλάσσιων καλωδίων σύνδεσης που να μπορούν να «σηκώσουν» την παραγόμενη ενέργεια και να τη διοχετεύσουν στην Πελ/σο). Ένα αιολικό πάρκο της τάξης των 60 MW αποδίδει περίπου 9-10 εκατομμύρια Ευρώ είσπραξης ετησίως, το 3% της οποίας υποχρεωτικά διανέμεται στην τοπική κοινωνία ως εξής: 2% στον τοπικό Δήμο ως άμεσο χρηματικό έσοδο και 1% απομειώνεται από το σύνολο των λογαριασμών ΔΕΗ των νοικοκυριών της περιοχής (δηλαδή αν το 1% είναι π.χ. 150.000€ το χρόνο, το ποσό αυτό θα αφαιρεθεί αναλογικά από το σύνολο των λογαριασμών ΔΕΗ των νοικοκυριών της περιοχής σε ετήσια βάση). Σημειώνεται ότι τα εν λόγω προβλεπόμενα στη νομοθεσία αντισταθμιστικά μέτρα ήδη εφαρμόζονται και αποδίδονται στους Δήμους στα όρια των οποίων έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν έργα ΑΠΕ (π.χ. Δήμος Ύδρας κ.λπ.).
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ
Η παράταξη της Δημοτικής Πλειοψηφίας θεωρεί ότι το νησί μας και ο Δήμος μας πρέπει να αντιμετωπίσουν το συγκεκριμένο θέμα με απόλυτη νηφαλιότητα, ηρεμία και αντικειμενικότητα, σταθμίζοντας τα θετικά (που υπάρχουν) και τα αρνητικά (που επίσης υπάρχουν). Επιπλέον, θεωρούμε ως επιζήμιες για την διασπορά πανικού τις δημοσιεύσεις δήθεν φωτορεαλιστικών απεικονίσεων με 100 ή 200 ανεμογεννήτριες στο νησί γιατί εφόσον οι κορυφογραμμές και τα βουνά ανήκουν στην κυριότητα του Δήμου και τη διαχείριση της Εγχωρίου Περιουσίας είναι βέβαιον ότι ΚΑΜΙΑ τέτοια επένδυση δεν δύναται να ολοκληρωθεί χωρίς τη νόμιμη μίσθωση του χώρου επέμβασης, συνεπώς χωρίς τη σύμφωνη γνώμη Δήμου-Εγχωρίου.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν ταυτιζόμαστε με απόψεις που είτε θεωρούν τις ανεμογεννήτριες κατάρα είτε ευλογία, γιατί προφανώς δεν είναι τίποτε από τα δύο, αλλά η αλήθεια βρίσκεται στη μέση. Και πρέπει με ηρεμία και κυρίως σωστή πληροφόρηση να αξιολογήσουμε προς τα που γέρνει ο ζυγός, ώστε οι αποφάσεις μας να είναι όχι μόνο σωστές αλλά κυρίως να υπηρετούν το γενικό συμφέρον του νησιού και των δημοτών μας σε βάθος χρόνου.
Εξάλλου, στην παρούσα φάση το Δ.Σ. δεν καλείται να λάβει κανενός είδους απόφαση αφού η διαδικασία αδειοδότησης των σχετικών εγκαταστάσεων δεν έχει καν ξεκινήσει. Η διεξαγωγή της συζήτησης, όμως, είναι χρήσιμη και απαραίτητη προκειμένου να γίνουν ευρέως γνωστά τα μέχρι σήμερα δεδομένα, όχι μόνο στα μέλη του Δ.Σ. αλλά και στους πολίτες.
Η παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερης ενέργειας μέσω ΑΠΕ δεν είναι απλά εθνική πολιτική της Ελλάδας, αλλά πανευρωπαϊκή και παγκόσμια επιταγή. Η σημερινή ενεργειακή κατάσταση στο Δήμο Κυθήρων δεν μας επιτρέπει να δαιμονοποιούμε τις ΑΠΕ για τους εξής λόγους: α) στα Κύθηρα τα προβλήματα του δικτύου διανομής του ΔΕΔΔΗΕ είναι πολλά (προφανώς εξαίρουμε και επαινούμε τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του προσωπικού του ΔΕΔΔΗΕ στο νησί) και αφορούν σε συνεχείς διακοπές και πτώσεις τάσης που προκαλούν ζημιά στα νοικοκυριά αλλά και τον τουρισμό και β) η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος στα Αντικύθηρα είναι η πλέον κοστοβόρα στην Ευρώπη (περίπου 1400€/MWh) και αυτό δεν τιμά κανέναν. Συνεπώς οφείλουμε ως Δήμος να αποκτήσουμε βιώσιμη ενεργειακή πολιτική με σεβασμό προφανώς στο φυσικό, πολιτιστικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε:
- Να ζητηθεί εγγράφως από την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας να μην προβεί σε καμία ενέργεια μίσθωσης εγχώριας έκτασης εάν της υποβληθεί σχετικό αίτημα, προτού ενημερωθεί ο Δήμος.
- Να εξεταστεί άμεσα και σε βάθος από την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας το ιδιοκτησιακό καθεστώς των περιοχών για τις οποίες έχουν υποβληθεί αιτήματα κατασκευής αιολικών πάρκων.
- Να διοργανωθεί ημερίδα-συνέδριο στο νησί με εκπροσώπους της ΡΑΕ, του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της ΔΕΗ, του ΚΑΠΕ, της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, των αιτουσών εταιρειών, των γνωμοδοτουσών αρχών αλλά και Δήμων (ακόμα και με εκπροσώπους Δήμων χωρών του εξωτερικού) όπου λειτουργούν ήδη αιολικά πάρκα καθώς και άλλων φορέων προκειμένου με νηφαλιότητα, ηρεμία και χωρίς ακρότητες να ακούσουμε όλες τις πλευρές, να καταγράψουμε αναλυτικά όλα τα δεδομένα και να βγάλουμε το αντικειμενικότερο δυνατό συμπέρασμα.
- Σε κάθε περίπτωση και καθώς η διαδικασία αδειοδότησης θα είναι μακρά, ο Δήμος διατηρεί το δικαίωμα άσκησης ένδικων μέσων καθώς και διενέργειας τοπικού δημοψηφίσματος κατά το άρθρο 216 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν.3463/2006), όπως ισχύει.
- Επιπλέον, και επειδή πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η ΡΑΕ θα εκδώσει άδειες παραγωγής για όλα τα αιτήματα που την έχουν υποβληθεί (όχι μόνο για τα Κύθηρα, αλλά πανελλαδικά), ισχύει η με αριθμό 13/2020 (ΑΔΑ: Ω9ΤΩΩΛΨ-ΔΜ1) απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Κυθήρων που εξουσιοδοτεί τον Δικηγόρο κ. Αντώνιο Σεμιτέκολο να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή «κατά κάθε απόφασής της (της ΡΑΕ) για την χορήγηση άδειας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από αιολικούς σταθμούς που αφορά στη νήσο των Κυθήρων». Το αυτό ισχύει και για την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας καθώς οι ενδικοφανείς προσφυγές θα κατατεθούν από κοινού.
- Να προταθεί στις αρμόδιες αρχές η εκπόνηση μελέτης ενός υβριδικού συστήματος παραγωγής ενέργειας που θα περιλαμβάνει αξιοποίηση του αιολικού και ηλιακού δυναμικού αλλά και της δυνατότητας παραγωγής ενέργειας από τα απορρίμματα που αποτελεί πανευρωπαϊκή τάση και έχουμε ζητήσει να προβλεφθεί στην επόμενη φάση έργων του ΧΥΤΥ των Κυθήρων.
- Να ζητηθεί από τις αρμόδιες αρχές η εκπόνηση συγκεκριμένου προγράμματος ενεργειακής αυτονόμησης των Αντικυθήρων σε συνέχεια ήδη ώριμης πρότασης που έχει επεξεργαστεί ο Δήμος μας με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών που κατασκευάζει στο νησί την εμβληματική υποδομή ΠΑΓΓΑΙΑ – το Εθνικό Παρατηρητήριο της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή, μοναδικό σε όλη τη ΝΑ Ευρώπη.
- Να εξεταστεί ο τρόπος και η πιθανότητα/δυνατότητα αξιοποίησης του θεσμικού πλαισίου για τις ενεργειακές κοινότητες, ζήτημα για το οποίο η Δημοτική Αρχή έχει ήδη προβεί σε σχετικές κινήσεις από το 2019 και αναμένει εξελίξεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ως αιρετοί έχουμε χρέος αλλά και ευθύνη να δράσουμε αντικειμενικά και όχι με βάση το συναίσθημα. Και προφανώς όχι με βάση τα όσα κατά καιρούς γράφονται σε sites, blogs κ.λπ. όπου είτε δαιμονοποιούνται είτε αγιοποιούνται οι ΑΠΕ γιατί η αλήθεια δεν βρίσκεται σε κανένα από τα δύο αυτά άκρα. Για να λάβουμε την οποιαδήποτε απόφαση πρέπει να έχουμε στα χέρια μας όλα – εντελώς ΟΛΑ – τα τεχνικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και λοιπά δεδομένα του εν λόγω ζητήματος τα οποία θα τεθούν ενώπιον των πολιτών.
Κύθηρα, 24-02-2020
Ο Δήμαρχος
Ευστράτιος Αθ. Χαρχαλάκης