Σπήλαια

Αγίας Σοφίας Μυλοποτάμου

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΔΕΝ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΦΕΤΟΣ (2020) ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΤΟΥ COVID19
Είναι το μόνο τουριστικά αξιοποιημένο σπήλαιο των Κυθήρων. Bρίσκεται σε μια απόκρημνη περιοχή δυτικά των Κυθήρων, 60 περίπου μέτρα πάνω από την θάλασσα. Κάποτε ήταν ιερό των νυμφών και μετέπειτα λατρευτικός χώρος στα χριστιανικά χρόνια. Με δαπάνες της Άννας Πετροχείλου το 1955 εξερευνήθηκε το σπήλαιο λεπτομερώς και χαρτογραφήθηκε. Το σπήλαιο έχει συνολική έκταση 2.000 τετρ. μέτρα. Οι σταλακτίτες και σταλαγμίτες προσφέρουν θέαμα μοναδικό με τη χρωματική τους ποικιλία, σε αποχρώσεις του κόκκινου, του άσπρου και του μαύρου. Η ονομασία του σπηλαίου παραπέμπει στη λατρεία της Αγίας Σοφίας. Εντός του σπηλαίου βρίσκεται το εκκλησάκι της ομώνυμης Αγίας . Επίσης ο προθάλαμος της σπηλιάς κοσμείται από ένα κτιστό τέμπλο με σημαντικότατες αγιογραφίες-διατηρημένες σε εξαιρετική κατάσταση, που σύμφωνα με την τεχνοτροπία τους χρονολογούνται στον στον 13ο αιώνα μ.Χ.
Βρίσκεται στα δυτικά παράλια, στον όρμο Κόκκαλα, 60 μ πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Πάρις και η Ωραία Ελένη κατά την φυγή τους από την Αρχαία Σπάρτη βρήκαν καταφύγιο στο Σπήλαιο Αγίας Σοφίας. Εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, τέλεσαν το μυστήριο του γάμου, μια σεμνή τελετή που πραγματοποιήθηκε στον προθάλαμο του σπηλαίου. Ο κρυφόγαμος, όπως έχει ονομαστεί, έγινε προκείμενου η Ωραία Ελένη να μην θεωρηθεί παλλακίδα ή μοιχαλίδα του Πάρη. Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι η Ωραία Ελένη – σύμφωνα με την τοπική παράδοση – δημιούργησε στο Σπήλαιο Αγίας Σοφίας το πρώτο βρεφοκομείο παρέχοντας φροντίδα και στέγη σε εγκαταλελειμμένα βρέφη. Όλα τα παραπάνω κατατάσσουν το Σπηλαίο Αγίας Σοφίας στην παγκόσμια επίσημη λίστα των μυθολογικών Σπηλαίων. Είναι επομένως αντιληπτό ότι το σπήλαιο συνδέεται με δεκάδες μύθους και θρύλους. Επιπλέον, αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας αρκετών Ελλήνων και ξένων επιστημόνων. Το 1930 ο Ιωάννης Πετρόχειλος, καθηγητής φυσικής του Γυμνασίου Κυθήρων (ο οποίος μετέπειτα εξελίχθηκε στον πλέον διάσημο έλληνα σπηλαιολόγο), ανέλαβε την 1η συστηματική εξερεύνηση της μακρόχρονης σταδιοδρομίας του. Το 1955 το σπήλαιο εξερευνήθηκε και χαρτογραφήθηκε από το ζεύγος Πετροχείλου. Εκπόνησε μάλιστα, και καθοδηγητική μελέτη αξιοποίησής του. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1970 στη μνήμη του συζύγου της, η Άννα Πετροχείλου, αποφάσισε να αξιοποιήσει το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας και συγχρόνως να το χαρτογραφήσει λεπτομερώς και να εκπονήσει ολοκληρωμένη μελέτη.
Το σπήλαιο είναι μερικώς διευθετημένο, ενώ διατηρεί τα πρωτογενή του χαρακτηριστικά. Το εσωτερικό του σπηλαίου Αγίας Σοφίας προκαλεί αμέσως την προσοχή το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Ο Πολύμορφος σταλακτικός διάκοσμος είναι εξαιρετικός με τα θαυμάσια λιθομορφικά συμπλέγματα. Υπάρχουν εντυπωσιακές χρωματικές εναλλαγές του μαύρου, του άσπρου και του κόκκινου που οφείλονται στην χημική σύσταση των πετρωμάτων της περιοχής. Οι αίθουσές του γενικά μπορούν να χαρακτηριστούν στην πλειοψηφία τους ευρύχωρες και το ύψος τους σε μερικά σημεία φθάνει τα επτά μέτρα . Έτσι δεν παρουσιάζεται αίσθημα δυσφορίας από ανεπαρκή αερισμό των αιθουσών στους επισκέπτες.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η διαδρομή προς το Σπήλαιο Αγίας Σοφίας είναι μαγευτική. Με τη συμβολή του Δήμου Κυθήρων έχουν γίνει αρκετά έργα αξιοποίησης του ευρύτερου του σπηλαίου χώρου. Καταλήγοντας, αξίζει να αναφερθεί ότι ο χώρος λειτουργεί με ξενάγηση, που κατά γενική ομολογία θεωρείται εξαιρετική.
Από το 2020 την πλήρη διαχείριση και λειτουργία του Σπηλαίου ανέλαβε η Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων σύμφωνα με την με αρ. 05/2020 απόφασή της και ύστερα από αίτημα και συνεργασία με το Δήμο Κυθήρων.
Το ωράριο λειτουργίας του σπηλαίου καθίσταται γνωστό από την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων, τηλ. 27360-31338, (eghorios.gr), το Δήμο Κυθήρων, τηλ. 27360-31213, τους τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και τις διαφημιστικές αφίσες που υπάρχουν στο νησί.

ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ :
Το σπήλαιο εκτείνεται από δυτικά προς ανατολικά σε ευθεία μήκους 110m,
Χαραχθείσα τουριστική διαδρομή: 200m (συνολική 500m),
Ύψος: 60m πάνω από τη θάλασσα,
Κατεύθυνση: δυτική – ανατολική,
Μέγιστο βάθος: 1.5 m,
Μέγιστο ύψος: 7m,
Έκταση: 2.200 m2,
Θερμοκρασία:18 C,
Υγρασία: 64%

Αγίας Σοφίας Καλάμου
Bρίσκεται μέσα σε μια όμορφη ρεματιά, στο δρόμο Καλάμου-Καψαλίου αφού στρίψει κανείς στη διασταύρωση προς τον οικισμό Σπηλίες. Πλησιάζοντας την είσοδο του σπηλαίου θα αντικρίσετε τον ναό της Αγίας Σοφίας. Είναι ένα μικρό εκκλησάκι, σε πολύ καλή κατάσταση το οποίο ουσιαστικά είναι και η είσοδος της σπηλιάς. Εντυπωσιάζει η τεράστια εσοχή της σπηλιάς. Το σπήλαιο δεν είναι τουριστικά αξιοποιημένο και δεν έχει φωτισμό.

Χουστή στο Διακόφτι
Βρίσκεται ανατολικά του Διακοφτίου. Στις πρόσφατες ανασκαφές που έγιναν εδώ βρέθηκαν στοιχεία ύπαρξης ανθρώπινης ζωής από το 3.800 πχ. Η πολλαπλή και πολυετής χρήση του σπηλαίου από τους ανθρώπους φαίνεται και από ευρήματα κλασσικής και ρωμαϊκής εποχής που βρέθηκαν εδώ. Πιθανολογείται ότι το σπήλαιο αυτό λειτούργησε και σαν ιερό. Η είσοδός του είναι λαξευμένη στην πέτρα και τα σκαλιά που δημιουργούνται, κατεβαίνουν προς το δάπεδο. Το σπήλαιο αυτό επίσης δεν είναι τουριστικά αξιοποιημένο και δεν έχει φωτισμό.